Sigurno se pitate kolika je opasnost da se na područje Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Srbije i ostalih zemalja u regionu dogode razorni zemljotresi. Evo šta kažu seizmolozi:
“U proteklih vekova, južna Evropa je opustošena mnogim destruktivnim zemljotresima. Zbog intenzivne izgradnje kao rezultata povećanja urbane populacije tokom poslednje dve decenije, posledični efekti seizmičkog hazarda su još katastrofalniji. Zbog toga je od velikog značaja da se pravilno procijeni seizmički hazard (opasnost), podigne svest javnosti i poboljša planiranje i upravljanje katastrofom u čitavom regionu.
Slika 1 Trusnost tla i opasnost za potrese. Crveno je lošije.
Slika 2 Istorijska seizmičnost za vremenski period 500BC-1970
Prema Globalnom programu za procjenu rizika od seizmičara (GSHAP), većina Balkana je izložena visokom seizmičkom riziku (pogledajte mapu distribucije ubrzanja zemljišta na slici 1, gdje crvena boja identifikuje veći seizmički rizik). Istorijska seizmičnost za vremenski period 250BC – 1950 je prikazana na Slici 2, gde su veličine zemljotresa označene krugovima i bojama koje su kodirane u toku godine. Većina seizmičke aktivnosti je povezana sa složenim nedostacima u regionu koji su rezultat bočnih napona iz kontaktne zone između afričke i evropske ploče; prenose se preko jadranske mikroploče do Dinarida – u pravcu sjeveroistoka (slika 3):
Slika 3
Na početku dvadesetog veka dogodila su se dva velika zemljotresa: 1905. godine kod Skadra zemljotres veličine 6.6 uništio je čitav severozapadni deo Albanije, kao i jugoistočni dio Crne Gore; godinu dana kasnije, veliki zemljotres, (magnituda 6.1) blizu Zagreba, pogodio je sjevernu Hrvatsku. U graničnom regionu između Hrvatske i Bosne i Hercegovine, dva zemljotresa veličine 6.2 su se desila 1923. i 1942. godine. 1963. godine, zemljotres u Skoplju, Makedonija sa magnitudom 6.1, uzeo je 1070 života i izazvao teške štete na infrastrukturi. Šest godina kasnije, zapadni dio Bosne i Hercegovine pogođen je razarajućim zemljotresom veličine 6.4.
Od 1973. do 2010. razorni zemljotres je pogodio južno jadransko primorje i izazvao 9135 smrtnih slučajeva u Crnoj Gori i Albaniji, a došlo je do gubitka od više od 10 milijardi američkih dolara samo u Crnoj Gori. Samo godinu dana kasnije, zemljotres veličine 6.0 pogodio je Kopaonik region jugozapadno od Srbije, takođe izazivajući značajnu štetu. U proseku, ovaj region je izložen destruktivnom zemljotresu svakih 10-15 godina, dok se svakih 60-70 godina ponovo pojavi katastrofalni.”, (1)
Reference:
- http://usgsprojects.org