Tag Archives: nobelovci

Hemija/kemija, Inovacije, Najnovija istraživanja i otkrića, Ostale nauke, Tehnika i tehnologija

Nobelova nagrada za hemiju dodijeljena je za pionirski rad u evolucionoj nauci

Leave a comment

Nobelova nagrada za hemiju 2018. godine dodijeljena je hemičarki Frances H. Arnold, a druga polovica zajednički za George P. Smithom i Sir Gregory P. Winter u srijedu zbog njihovog rada koji koristi moć evolucije kako bi razvili nove proteine koji se koriste u lijekovima i medicinskim tretmanima.

U raspisivanju nagrade, Kraljevska švedska akademija je rekla da nagrada ove godine “nagrađuje revoluciju zasnovanu na evoluciji” i ide naučnicima koji su “primijenili principe Darvina u epruvetu”.

Metode koje su razvili laureati rade na stvaranju novih enzima i antitijela koji se koriste u promovisanju zelenije hemijske industrije, ublažavanju bolesti i spašavanju života.

Arnold iz Kalifornijskog instituta za tehnologiju je izveo prvu “usmjerenu evoluciju” enzima, koji su proteini koji katalizuju hemijske reakcije. Enzimi proizvedeni kroz usmjerenu evoluciju koriste se za proizvodnju sve od održivog biogoriva do farmaceutskih proizvoda.


Američki naučnik i inžinjer postaje samo peta žena koja je ikada osvojila nagradu, nakon Ade Yonatha 2009, Dorothy Crowfoot Hodgkin 1964, Irene Joliot-Curie 1935, i njene majke, Marie Curie, 1911.

Smit, profesor na Univerzitetu u Missouriu, razvio je metod poznat kao “fagni prikaz”, koji koristi bakteriofag – virus koji zarazi bakterije – da razvije nove proteine.

Winter sa Univerziteta u Kembridžu u Velikoj Britaniji, iskoristila je taj metod i koristila je za proizvodnju novih antitijela, sa ciljem pravljenja novih lijekova. Phage displej se od tada koristi za proizvodnju antitijela koja mogu neutralizovati toksine, suprotstaviti autoimune bolesti i izliječiti metastatski rak.

Izvor: CNN

Fizika lasera, fizika materijala, Fizika u mašinstvu, Fizika u vojsci, Inovacije, Moderna fizika, Najnovija istraživanja i otkrića, Nobelove nagrade za fiziku, Optički instrumenti, Optika, Primjenjena fizika, Sva Fizika, Tehnika i tehnologija

Dodjeljena je Nobelova nagrada za fiziku za 2018 godinu za otkrića iz fizike lasera

Leave a comment

Nobelova nagrada za fiziku 2018. dodijeljena je “za inovativne izume u području laserske fizike” s pola nagrade za Arthura Ashkina “za optičke pincete i njihovu primjenu na biološke sisteme”, a druga polovica za Gérardom Mourou i Donna Stricklandom “za njihovu metodu stvaranja visokosenzitivnih, ultra kratkih optičkih impulsa “.”

Arthur Ashkin izumio je optičke pincete koje mogu zgrabiti čestice, atome, viruse i druge žive ćelije sa svojim laserskim snopovima. Ovaj novi alat omogućio je Ashkin da ostvari stari san naučne fantastike – upotrebu pritiska svjetlosnog zračenja za pomicanje fizičkih objekata. Uspio je pomoću laserskog svjetla da pomjeri male čestica prema centru snopa i da ih zadrži tamo. Tako su izumljene optičke pincete.


Glavni proboj došao je 1987. godine, kada je Ashkin koristio pincete za hvatanje živih bakterija bez da ih ošteti. On je odmah počeo da proučava biološke sisteme
i danas se pincete široko koriste za istraživanje.

Gérard Mourou i Donna Strickland su otvorili put
prema najkraćim i najintenzivnijim laserskim pulsevima koje je ikad stvorilo čovječanstvo. Njihov revolucionarni članak je bio objavljen 1985. i bio je osnova Stricklandove doktorske teze.

Koristeći genijalan pristup, uspjeli su da stvore
ultrakratki laserski puls visokog intenziteta bez uništenja amplificirajučeg materijala.

Prvo su proširili puls lasera na vrijeme kako bi smanjili njegovu maksimalnu snagu, a zatim su ga pojačali
i konačno kompresovali. Ako je puls na vrijeme kompresovan i postao kraći, onda se više svjetla puni
zajedno u istom malom prostoru – intenzitet pulsa
dramatično se povećava.
Strikland i Mourouova nova izmišljena tehnika,
nazvana čirno pulsno pojačanje, CPA, ubrzo postaje standard za sljedeće lasere visokog intenziteta. Njene upotrebe uključuju milione korektivnih operacija očiju koje se vode svake godine koristeći oštre laserske pulseve.
Nebrojena moguća područja primjene još uvijek nisu sva ni istražena, ali i sad ovi izumi nam omogućavaju da istražujemo mikrosvijet u duhu Alfreda Nobela – za najveću korist čovječanstvu.


Nagrada je u vrijednosti od 860 000 eura.

Zanimljivosti su što je nagrada dodijeljena prvoj ženi Donni Struckland nakon 55 godina, a druga zanimljivost je nagrada dodijeljena Arthuru Ashkinu koji ima 96 godina! On je rekao da sumnja da će imati vremena da daje interviju za medije jer je zauzet pripremom objavljivanja novog naučnog članka.

Izvor: Nobel Prize

Fizika elementarnih čestica, Nobelove nagrade za fiziku, Poznati fizičari

Tko je bio Mohammad Abdus Salam?

Leave a comment

Mohammad Abdus Salam

 
 
Abdus Salam
 
Rođenje 29. siječnja 1926.
Jhang, Punjab, Pakistan
Smrt 21. rujna 1996.
Oxford, Ujedinjeno Kraljevstvo
Državljanstvo Pakistanac
Polje Teorijska fizika
Institucija Centar za teorijsku fiziku u Trstu
Sveučilište u Cambridgeu
Alma mater Sveučilište u Cambridgeu
Poznat po Elektroslaba teorija
Istaknute nagrade Nobelova nagrada za fiziku (1979.),
Član Kraljevskog društva od 1959.

Abdus Salam (Jhang, 29. siječnja 1926. – Oxford, 21. rujna 1996.), pakistanski fizičar. Doktorirao (1951.) u Cambridgeu. Radio je na mnogim sveučilištima i institutima u svijetu; od 1964. osnivač i direktor Centra za teorijsku fiziku u Trstu. Dao je znatan doprinos teoriji elementarnih čestica, posebno odstupanju od parnosti u slabim međudjelovanjima, skupinama simetrije u jakim međudjelovanjima te odnosu kvantne elektrodinamike i gravitacije. Član Kraljevskog društva (eng. Royal Society) od 1959., dobitnik memorijalne nagrade Roberta Oppenheimera (1971.); sa S. L. Glashowom i S. Weinbergom podijelio je Nobelovu nagradu za fiziku (1979.) za doprinos formulaciji elektroslabe teorije.

Elektroslaba teorija

Elektroslaba teorija je teorija ustanovljena pri pokušajima formulacije konzistentne teorije slabih međudjelovanja, po uzoru na kvantnu elektrodinamiku. Konstrukciju takve teorije započeli su u 1960-ima S. L. Glashow, A. Salam i S. Weinberg, temeljeći je na četirima prijenosnicima sile od kojih su dva nabijena, a dva neutralna. Eksperimentalna potvrda dodatne, neutralne slabe struje, koju ta konstrukcija predviđa, donijela je tim autorima Nobelovu nagradu za fiziku 1979. Za samu matematičku formulaciju te teorije, koja omogućuje i njezinu iscrpnu eksperimentalnu provjeru, 1999. dodijeljena je još jedna Nobelova nagrada za fiziku G. ’t Hooftu i M. Veltmanu.

Religija

Abdus Salam bio je ahmadski musliman (ahamedija) , koji je svoju religiju vidio kao temeljni dio njegova znanstvenog rada. Jednom je napisao da “Časni Kur’an nas poziva na razmišljanje o istinama Allahovih stvorenih prirodnih zakona, međutim, da je naša generacija privilegirana da vidi dio svog dizajna, to je poklon i milost za koju se zahvaljujem s poniznim srcem “. 
Tijekom svog prihvaćanja govora za Nobelovu nagradu u fizici, Salam je citirao stihove iz Kur’ana.
To je, zapravo, vjera svih fizičara; Što dublje tražimo, više je naše se čudim.

Godine 1974., parlament iz Pakistana donio je ustavni amandman koji je proglasio Ahmadije kao ne-muslimane. U znak protesta, Salam je napustio Pakistan i otišao u  Londona. Nakon svog odlaska, Salam nije potpuno prekinuo svoju vezu s Pakistanom i zadržao je blisku suradnju s akademskim znanstvenicima iz Pakistanske komisije za atomsku energiju (PAEC). Na ICTP-u Salam je pokrenuo niz post-istraživačkih programa za pakistanske akademike s kojima je razvio vrlo bliske odnose. Godine 1983. Riazuddin i Asghar Qadir vratili su se u ICTP gdje su se pridružili Salamu i ostali s njim do 1990. godine. 

Izvori

  1. Salam, Abdus, “Hrvatska enciklopedija”, Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2016.
  2. elektroslaba teorija, “Hrvatska enciklopedija”, Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2016.
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Abdus_Salam
O fizici općenito

Šta je to Nobelova nagrada za fiziku i ko su njeni dobitnici?

Leave a comment

Nobelova nagrada za fiziku

Nobelova nagrada za fiziku vrijedi kao najviše priznanje za radove u oblasti fizike. Nagrada se dodjeljuje zajedno sa Nobelovom nagradom za fiziologiju ili medicinu, kemiju, književnost i ekonomiju, 10. prosinca, na dan kada je u Stockholmu preminuo Alfred Nobel, osnivač fonda iz kojeg se dodjeljuje nagrada.

Popis dobitnika Nobelove nagrade za fiziku od 1901. do danas (stranica u izradi)

Godina Slika Dobitnik Država Razlog
1901. Wilhelm Conrad Röntgen Njemačka “za otkriće znamenitih zraka koje su kasnije nazvane po njemu”
1902. Hendrik Antoon Lorentz Nizozemska “za njihovo istraživanje o utjecaju magnetizma na fenomen zračenja”
Pieter Zeeman Nizozemska
1903. Antoine Henri Becquerel Francuska “za njegovo otkriće spontane radioaktivnosti”
Pierre Curie Francuska “za njihovo zajedničko istraživanje fenomena radioaktivnosti kojeg je otkrio profesor Henri Becquerel”
Marie Curie Poljska
Francuska
1904. John William Strutt Rayleigh Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo istraživanje gustoća najvažnijih plinova i za njegovo otkriće argona koje je bilo vezano uz ta istraživanja”
1905. Philipp Lenard Njemačka “za njegov rad na katodnim zrakama”
1906. Joseph John Thomson Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegova teoretska i eksperimentalna istraživanja o provodnosti elektriciteta od strane pliova”
1907. Albert Abraham Michelson SAD “za njegove optičke instrumente, te spektroskopska i meteorološka istraživanja koja je proveo uz njihovu pomoć”
1908. Gabriel Lippmann Francuska “za njegovu metodu fotografskog reproduciranja boje temeljenom na fenomenu interferencije”
1909. Guglielmo Marconi Italija “za njihov doprinos u razvoju bežične telegrafije”
Karl Ferdinand Braun Njemačka
1910. Johannes Diderik van der Waals Nizozemska “za njegov rad na jednadžbi stanja plinova i tekućina”
1911. Wilhelm Wien Njemačka “za njegovo otkriće zakona o isijavanju topline”
1912. Nils Gustaf Dalén Švedska “za njegov izum automatskih ventila koji su namijenjeni korištenju u svjetionicima zajedno s plinskim akumulatorima”
1913. Heike Kamerlingh-Onnes Nizozemska “za njegova istraživanja o svojstvima materije na niskim temperaturama koja su na koncu dovela do proizvodnje tekućeg helija”
1914. Max von Laue Njemačka “za njegovo otkriće difrakcije X-zraka u kristalima”
1915. William Henry Bragg Ujedinjeno Kraljevstvo “za njihovu analizu strukture kristala pomoću X-zraka”
William Lawrence Bragg Ujedinjeno Kraljevstvo
1916. Nije dodijeljena
1917. Charles Glover Barkla Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo otkriće karakterističnog X-zračenja elemenata”
1918. Max Planck Njemačka “za njegove zasluge u unaprijeđenju fizike koje je postigao otkrićem energetskog kvanta”
1919. Johannes Stark Njemačka “za njegovo otkriće Dopplerovog efekta u anodnim zrakama i za podjelu spektralnih linija u električnim poljima”
1920. Charles Édouard Guillaume Švicarska “za njegove zasluge oko poboljšanja preciznosti mjerenja u fizici kroz njegovo otkriće anomalija u legurama nikla i željeza”
1921. Albert Einstein Njemačka
Švicarska		 “za njegov doprinos teorijskoj fizici, a posebno za otkriće zakona fotoelektričnog efekta”
1922. Niels Bohr Danska “za njegov doprinos u istraživanju strukture atoma i radijacije koja iz njih zrači”
1923. Robert Andrews Millikan SAD “za njegov rad na elementarnom naboju elektriciteta i rad na fotoelektičnom efektu”
1924. Karl Manne Georg Siegbahn Švedska “za otkrića i istraživanje na području spektroskopije X-zraka”
1925. James Franck Njemačka “za njihovo otkriće zakona koji upravljaju utjecajem elektrona na atom”
Gustav Ludwig Hertz Njemačka
1926. Jean Baptiste Perrin Francuska “za rad na diskontinuiranoj strukturi materije, a naročito za otkriće sedimentacijske ravnoteže”
1927. Arthur Holly Compton SAD “za njegovo otkriće efekta nazvanog po njemu”
Charles Thomson Rees Wilson Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovu metodu kojom je omogućio da se tragovi električno nabijenih čestica vide pomoću kondenzacije”
1928. Owen Willans Richardson Ujedinjeno Kraljevstvo “za istraživanje termioničkog fenomena i posebno za otkriće zakona koji nosi njegovo ime”
1929. Louis de Broglie Francuska “za njegovo otkriće valne prirode elektrona”
1930. Čandrasekara Venkata Raman Indija “za njegov rad na raspršenju svjetolsti i za otkriće efekta nazvanog po njemu”
1931. Nije dodijeljena
1932. Werner Heisenberg Njemačka “za stvaranje kvantne mehanike, čija je primjena, inter alia, dovela do otkrića alotropskih modifikacija vodika”
1933. Erwin Schrödinger Austrija “za otkriće novih produktivih formi atomske teorije”
Paul Dirac Ujedinjeno Kraljevstvo
1934. Nije dodijeljena
1935. James Chadwick Ujedinjeno Kraljevstvo “za otkriće neutrona”
1936. Victor Franz Hess Austrija “za otkriće kozmičke radijacije”
Carl David Anderson SAD “za otkriće pozitrona”
1937. Clinton Joseph Davisson SAD “za njihovo eksperimentalno otkriće difrakcije elektrona u kristalima”
George Paget Thomson Ujedinjeno Kraljevstvo
1938. Enrico Fermi Italija “za njegove demonstracije o postojanju novih radioaktivnih elemenata pomoću iradijacije neutrona i za njegovo povezano otkriće nuklearnih reakcija izazvanih sporim neutronima”
1939. Ernest Lawrence SAD “za izum i razvoj ciklotrona i za rezultate dobivene njim, posebno za rezultate s umjetnim radioaktivnim elementima”
1940. Nije dodijeljena
1941. Nije dodijeljena
1942. Nije dodijeljena
1943. Otto Stern SAD “za njegov doprinos u razvoju metode molekularnih zraka i njegovo otkriće magnetskog momenta protona”
1944. Isidor Isaac Rabi SAD “za njegovu metodu snimanja magnetskih svojstava atomske jezgre”
1945. Wolfgang Pauli Austrija “za njegovo otkriće principa isključenja, znanog i kao Paulijev princip”
1946. Percy Williams Bridgman SAD “za izum uređaja koji proizvodi izrazito visok tlak i za otkrića koja je napravio na polju fizike visokog tlaka”
1947. Edward Appleton Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo istraživanje fizike gornje atmosfere, a posebno zbog otkrića tako zvanog Appletonovog sloja”
1948. Patrick Maynard Stuart Blackett Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegov razvoj Wilsonove komore i zbog njegovih otkrića na polju nuklearne fizike i kozmičke radijacije”
1949. Hideki Jukava Japan “za njegovo predviđanje postojanja mezona na temelju teorijskog rada na nuklearnim silama”
1950. Cecil Frank Powell Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo otkriće fotografske metode proučavanja nuklearnih procesa i njegova otkrića o mezonima koja je napravio pomoću ove metode”
1951. John Douglas Cockcroft Ujedinjeno Kraljevstvo “za njihov rad a transmutaciji atomske jezgre pomoću umjetno akceleriranih atomskih čestica”
Ernest Thomas Sinton Walton Irska
1952. Felix Bloch SAD “za njihov razvoj novih metoda za nuklearno magnetsko mjerenje i za otkrića povezana s time”
Edward Mills Purcell SAD
1953. Frits Zernike Nizozemska “za njegovu demonstraciju fazne kontrastne metode, a posebno zbog njegovog izuma kontrastno faznog mikroskopa”
1954. Max Born Ujedinjeno Kraljevstvo
Njemačka		 “za njegova fundamentalna istraživanja na polju kvantne mehanike, a posebno za njegovu statističku interpretaciju valne funkcije”
Walther Bothe Njemačka “za njegovu metodu slučajnosti i otkrića povezana s njom”
1955. Willis Eugene Lamb SAD “za njegova otkrića vezana uz finu strukturu vodikovog spektra”
Polykarp Kusch SAD “za precizno utvrđivanje magnetskog momenta elektrona”
1956. John Bardeen SAD “za njihov rad na poluvodičima i za njihovo otkriće tranzistora”
Walter Houser Brattain SAD
William Bradford Shockley SAD
1957. Tsung-Dao Lee Kina “za njihovo proučavanje paritetnih zakona koje je dovelo do važnih otkrića vezana uz elementarne čestice”
Chen Ning Yang Kina
1958. Pavel Aleksejevič Čerenkov Ruska Federacija “za njihovo otkriće i interpretaciju Čerenkovljevog zračenja”
Ilja Mihajlovič Frank Ruska Federacija
Igor Jevgenjevič Tamm Ruska Federacija
1959. Owen Chamberlain SAD “za njihovo otkriće antiprotona”
Emilio Gino Segrè Italija
1960. Donald Arthur Glaser SAD “za otkriće komore na mjehuriće”
1961. Robert Hofstadter SAD “za njegov rad na raspršivanju elektrona u atomskoj jezgri i za njegova otkrića o strukturi atomske jezgre koja je postigao pomoću tog rada”
Rudolf Ludwig Mössbauer Njemačka “za njegov rad na apsorpciji rezonancije γ-zračenja i povzenog otkrića efekta koji nosi njegovo ime”
1962. Lev Davidovič Landau Azerbajdžan “za pionirske teorije u istraživanju kondenzirane tvari, posebno tekućeg helija”
1963. Eugene Paul Wigner SAD “za doprinose teoriji atomske jezgre i elementarnih čestica, osobito kroz otkriće i primjenu osnovnih principa simetrije”
Maria Goeppert-Mayer SAD “za otkrića u vezi ljuskastom strukturom nuklearnih jezgara”
J. Hans D. Jensen Njemačka
1964. Nikolaj Genadijevič Basov Ruska Federacija “za fundamentalni rad na polju kvantne elektronike, koji je doveo do izrade oscilatora i pojačala temeljenih na maser-laser principu”
Aleksandar Mihajlovič Prohorov Ruska Federacija
Charles Hard Townes SAD
1965. Richard Phillips Feynman SAD “za njihov fundamentalni rad na polju kvantne elektrodinamike, s dalekosežnim posljedicama za fiziku elementarnih čestica”
Julian Seymour Schwinger SAD
Shin’ichirō Tomonaga Japan
1966. Alfred Kastler Francuska “za otkriće i razvoj optičkih metoda za proučavanje Hertzove rezonancije u atomima”
1967. Hans Albrecht Bethe SAD “za doprinos u teoriji nuklearnih reakcija, posebno za otkrića bitna za razumjevanje stvaranja energije u zvijezdama”
1968. Luis Alvarez SAD “za njegov odlučujući doprinos na polju fizike elementarnih čestica, posebno zbog otkrića velikog broja rezonancijskih stanja, koja su postignuta koristeći njegovu tehniku korištenja vodikove mjehuraste komore i analize podataka”
1969. Murray Gell-Mann SAD “za doprinos i otkrića bitna za klasifikaciju elementarnih čestica i njihovih interakcija”
1970. Hannes Olof Gösta Alfvén Švedska “za njegov fundamentalni rad i otkrića na polju magnetne hidrodinamike s plodnim primjenama u različitim granama fizike plazme”
Louis Eugène Félix Néel Francuska “za njegov fundamentalni rad i otkrića vezana uz antiferomagnetizam i feromagnetizam koja su dovela do važnih primjena u fizici čvrstih tvari”
1971. Dennis Gabor Ujedinjeno Kraljevstvo
Mađarska		 “za njegov izum i razvoj holografske metode”
1972. John Bardeen SAD “za njihovu teoriju supravodljivosti, obično nazivanu BCS-teorija”
Leon Neil Cooper SAD
John Robert Schrieffer SAD
1973. Leo Esaki Japan “za njihova eksperimentalna otkrića vezana fenomen tuneliranja u poluvodičima i supravodičima”
Ivar Giaever SAD
Brian David Josephson Ujedinjeno Kraljevstvo “za teorijsko predviđanje svojstava tuneliranja suprastruja kroz barijeru, konkretno, fenomen koji je danas općepoznat kao Josephsonov učinak”
1974. Martin Ryle Ujedinjeno Kraljevstvo “za njihovo pionirsko istraživanje na polju radio astrofizike: Ryleu za promatranja i izume, posebice za tehniku sinteze aperture, i Hewishu za njegovu odlučujuću ulogu u otkriću pulsara”
Antony Hewish Ujedinjeno Kraljevstvo
1975. Aage Niels Bohr Danska “za otkriće veze između kolektivnog gibanja i gibanja čestica u atomskoj jezgri i razvoj teorije strukture atomske jezgre temeljen na toj vezi”
Ben Roy Mottelson Danska
Leo James Rainwater SAD
1976. Burton Richter SAD “za njihov pionirski rad na otkriću teške elementarne čestice nove vrste”
Samuel Čao Čung Ting SAD
1977. Philip Warren Anderson SAD “za njihov temeljni teorijski doprinos u istraživanjima elektronske strukture magnetskih i neuređenih sistema”
Nevill Francis Mott Ujedinjeno Kraljevstvo
John Hasbrouck Van Vleck SAD
1978. Pjotr Leonidovič Kapica Ruska Federacija “za inovacije i otkrića na prodručju fizike niskih temperatura (supratekućina)”
Arno Allan Penzias SAD “za otkriće pozadinskog mikrovalnog zračenja”
Robert Woodrow Wilson SAD
1979. Sheldon Lee Glashow SAD “za njihov doprinos teoriji unificirane slabe i elektromagnetske interakcije među elementarnim česticama, uključujući, inter alia, predviđanje slabe neutralne struje”
Abdus Salam Pakistan
Steven Weinberg SAD
1980. James Watson Cronin SAD “za otkriće kršenja osnovnih principa simetrije u raspadu neutralnih K-mezona”
Val Logsdon Fitch SAD
1981. Nicolaas Bloembergen SAD “za njihov doprinos razvoju laserske spektroskopije”
Arthur Leonard Schawlow SAD
Kai Manne Börje Siegbahn Švedska “za njegov doprinos razvoju visokorezolucijske elektronske spektroskopije”
1982. Kenneth G. Wilson SAD “za njegovu teoriju za kritične fenomene vezane uz tranzicije faze”
1983. Subramanjan Čandrasekar SAD “za njegova teorijska proučavanja fizikalnih procesa važnih za strukturu i evoluciju zvijezda”
William Alfred Fowler SAD “za njegova teorijska i eksperimentalna proučavanja nuklearnih reakcija važnih za formiranje kemijskih elemenata u svemiru”
1984. Carlo Rubbia Italija “za njihove odlučujuće doprinose velikom projektu komunikatora slabih interakcija, koji je doveo do otkrića W i Z bozona”
Simon van der Meer Nizozemska
1985. Klaus von Klitzing Njemačka “za otkriće kvantiziranog Hallovog efekta”
1986. Ernst Ruska Njemačka “za njegov fundamentalni rad na polju elektronske optike i za dizajniranje prvog elektronskog mikroskopa”
Gerd Binnig Njemačka “za njihov dizajn pretražnog mikroskopa s tuneliranjem”
Heinrich Rohrer Švicarska
1987. Johannes Georg Bednorz Njemačka “za njihov važan prodor u otkriću supravodljivosti u keramičkim materijalima”
Karl Alexander Müller Švicarska
1988. Leon Max Lederman SAD “za metodu neutrino zraka i za demonstraciju duplikatne strukture leptona kroz otkriće mion neutrina”
Melvin Schwartz SAD
Jack Steinberger SAD
1989. Norman Foster Ramsey SAD “za izum metode odvojenih oscilacijskih polja i njezinu primjenu u vodikovom maseru i ostalim atomskim satovima”
Hans Georg Dehmelt SAD “za razvoj ionske zamke”
Wolfgang Paul Njemačka
1990. Jerome I. Friedman SAD “za njihova istraživanja vezana uz duboko neelastično raspršivanje elektrona na protonima i vezanim neutronima, koja su bila od iznimne važnosti za razvoj kvarkovskog modela u fizici čestica”
Henry Way Kendall SAD
Richard E. Taylor Kanada
1991. Pierre-Gilles de Gennes Francuska “za otkriće da metode razvijene za proučavanje fenomena reda u jednostavnim sustavima mogu biti generalizirane na malo kompleksnije forme tvari, kao što su tekući kristali i polimeri”
1992. Georges Charpak Francuska “za izum i razvoj detektora čestica, naročito Višeanodnog proporcionalnog brojača”
1993. Russell Alan Hulse SAD “za otkriće novog tipa pulsara, što je otvorilo nove mogućnosti za proučavanje gravitacije”
Joseph Hooton Taylor, Jr. SAD
1994. Bertram Brockhouse Kanada “za razvoj neutronske spektroskopije” i “za pionirske doprinose razvoju tehnika raspršivaja neutrona za proučavanje kondenzirane tvari”
Clifford Glenwood Shull SAD “ra razvoj tehnike difrakcije neutrona” i “za pionirske doprinose razvoju tehnika raspršivaja neutrona za proučavanje kondenzirane tvari”
1995. Martin Lewis Perl SAD “za otkriće tau leptona” i “za pionirske eksperimentalne doprinose fizici leptona”
Frederick Reines SAD “za otkriće neutrina” i “za pionirske eksperimentalne doprinose fizici leptona”
1996. David Morris Lee SAD “za otkriće superfluidnosti u heliju-3”
Douglas D. Osheroff SAD
Robert Coleman Richardson SAD
1997. Steven Chu SAD “za razvoj metoda za hlađenje i hvatanje atoma laserskim svjetlom”
Claude Cohen-Tannoudji Francuska
William Daniel Phillips SAD
1998. Robert B. Laughlin SAD “za njihovo otkriće nove forme kvantnog fluida sa djelomično nabijenim ekscitacijama”
Horst Ludwig Störmer Njemačka
Daniel Chee Tsui SAD
1999. Gerardus ‘t Hooft Nizozemska “za rasvjetljavanje kvantne strukture slabih električnih interakcija u fizici”
Martinus J. G. Veltman Nizozemska
2000. Žores Ivanovič Alfjorov Ruska Federacija “za razvoj heterostruktura poluvodiča korištenih u elektronici visokoh brzina i optoelektronici”
Herbert Kroemer Njemačka
Jack St. Clair Kilby SAD “za njegovu ulogu u izumu integriranog kruga”
2001. Eric Allin Cornell SAD “za postizanje Bose-Einsteinove kondenzacije u plinovima alkalnih metala i za rane fundamentalne studije o svojstvima kondenzata”
Carl Edwin Wieman SAD
Wolfgang Ketterle Njemačka
2002. Raymond Davis, ml. SAD “za pionirske doprinose astrofizici, posebice u detekciji kozmičkih neutrina”
Masatoši Košiba Japan
Riccardo Giacconi SAD “za pionirske doprinose astrofizici koji su doveli do otkrića izvora kozmičkih X-zraka”
2003. Aleksej Aleksejevič Abrikosov Ruska Federacija
SAD		 “za pionirski doprinos teoriji supravodiča i superfluida”
Vitalij Lazarevič Ginzburg Ruska Federacija
Anthony James Leggett Ujedinjeno Kraljevstvo
SAD
2004. David J. Gross SAD “za otkriće asimptotske slobode u teoriji jakih interakcija”
Hugh David Politzer SAD
Frank Wilczek SAD
2005. Roy J. Glauber SAD “za njegov doprinos kvantnoj teoriji optičke koherencije”
John L. Hall SAD “za njihov doprinos razvoju laserske spektroskopije, oključujući i optički frekventni češalj technique”
Theodor W. Hänsch Njemačka
2006. John C. Mather SAD “za njihovo otkriće oblika crnog tijela i antisotropije kozmičkog mikrovalnog pozadinskog zračenja”
George F. Smoot SAD
2007. Albert Fert Francuska “za otkriće gigantskog magnetnog otpora”
Peter Grünberg Njemačka
2008. Makoto Kobajaši Japan “za otkriće izvora razbijene simetrije koja predviđa postojanje najmanje tri obitelji kvarka u prirodi”
Tošihide Maskava Japan
Joičiro Nambu SAD “za otkriće mehanizma spontanog razbijanja simetrije u subatomskoj fizici”
2009. Charles K. Kao Hong Kong
Ujedinjeno Kraljevstvo
SAD		 “za otkriće na području brzog prijenosa podataka optičkim vlaknima”
Willard S. Boyle Kanada
SAD		 “za razvoj čipova osjetljivih na svjetlo koji se nalaze u digitalnim kamerama”
George E. Smith SAD
2010. Andre Geim Ruska Federacija
Nizozemska		 “za revolucionarna otkriće svojstvava alotropske modifikacije ugljika grafena”
Konstantin Novoselov Ruska Federacija
Ujedinjeno Kraljevstvo
2011. Saul Perlmutter SAD “za otkriće ubrzane ekspanzije svemira kroz opažanja udaljenih supernova”
Brian P. Schmidt Australija
SAD
Adam G. Riess SAD
2012. Serge Haroche Francuska ” za revolucionarne eksperimentalne metode koji su omogućili direktnu manipulaciju kvantnim sistemima.”
David Jeffrey Wineland SAD
2013. François Englert Belgija “za teorijsko otkrivanje mehanizma, koji doprinosi našem razumijevanju podrijetla mase subatomskih čestica i koje je nedavno potvrđeno pronalaskom te predviđene fundamentalne čestice, od strane ATLAS i CMS eksperimenata u CERN-ovom Velikom hadronskom sudarivaču”
Peter Higgs Ujedinjeno Kraljevstvo
2014. Isamu Akasaki Japan “za otkriće učinkovitih plavosvjetlećih-emitirajućih dioda što je omogućilo svjetlije i energetski štedeće bijele izvore svjetlosti
Hiroshi Amano Japan
Shuji Nakamura Japan
SAD
2015. Takaaki Kajita Japan “za otkriće oscilacija okusa neutrina, koje je potvrdilo da neutrini imaju masu”
Arthur Bruce McDonald Kanada
2016. David J. Thouless Ujedinjeno Kraljevstvo “za teorijska otkrića topoloških faznih prijelaza i topoloških faza materije 
F. Duncan M. Haldane Ujedinjeno Kraljevstvo
J. Michael Kosterlitz Ujedinjeno Kraljevstvo
O fizici općenito

Šta je to Nobelova nagrada za fiziku i ko su njeni dobitnici?

Leave a comment

Nobelova nagrada za fiziku

Nobelova nagrada za fiziku vrijedi kao najviše priznanje za radove u oblasti fizike. Nagrada se dodjeljuje zajedno sa Nobelovom nagradom za fiziologiju ili medicinu, kemiju, književnost i ekonomiju, 10. prosinca, na dan kada je u Stockholmu preminuo Alfred Nobel, osnivač fonda iz kojeg se dodjeljuje nagrada.

Popis dobitnika Nobelove nagrade za fiziku od 1901. do danas (stranica u izradi)

Godina Slika Dobitnik Država Razlog
1901. Wilhelm Conrad Röntgen Njemačka “za otkriće znamenitih zraka koje su kasnije nazvane po njemu”
1902. Hendrik Antoon Lorentz Nizozemska “za njihovo istraživanje o utjecaju magnetizma na fenomen zračenja”
Pieter Zeeman Nizozemska
1903. Antoine Henri Becquerel Francuska “za njegovo otkriće spontane radioaktivnosti”
Pierre Curie Francuska “za njihovo zajedničko istraživanje fenomena radioaktivnosti kojeg je otkrio profesor Henri Becquerel”
Marie Curie Poljska
Francuska
1904. John William Strutt Rayleigh Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo istraživanje gustoća najvažnijih plinova i za njegovo otkriće argona koje je bilo vezano uz ta istraživanja”
1905. Philipp Lenard Njemačka “za njegov rad na katodnim zrakama”
1906. Joseph John Thomson Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegova teoretska i eksperimentalna istraživanja o provodnosti elektriciteta od strane pliova”
1907. Albert Abraham Michelson SAD “za njegove optičke instrumente, te spektroskopska i meteorološka istraživanja koja je proveo uz njihovu pomoć”
1908. Gabriel Lippmann Francuska “za njegovu metodu fotografskog reproduciranja boje temeljenom na fenomenu interferencije”
1909. Guglielmo Marconi Italija “za njihov doprinos u razvoju bežične telegrafije”
Karl Ferdinand Braun Njemačka
1910. Johannes Diderik van der Waals Nizozemska “za njegov rad na jednadžbi stanja plinova i tekućina”
1911. Wilhelm Wien Njemačka “za njegovo otkriće zakona o isijavanju topline”
1912. Nils Gustaf Dalén Švedska “za njegov izum automatskih ventila koji su namijenjeni korištenju u svjetionicima zajedno s plinskim akumulatorima”
1913. Heike Kamerlingh-Onnes Nizozemska “za njegova istraživanja o svojstvima materije na niskim temperaturama koja su na koncu dovela do proizvodnje tekućeg helija”
1914. Max von Laue Njemačka “za njegovo otkriće difrakcije X-zraka u kristalima”
1915. William Henry Bragg Ujedinjeno Kraljevstvo “za njihovu analizu strukture kristala pomoću X-zraka”
William Lawrence Bragg Ujedinjeno Kraljevstvo
1916. Nije dodijeljena
1917. Charles Glover Barkla Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo otkriće karakterističnog X-zračenja elemenata”
1918. Max Planck Njemačka “za njegove zasluge u unaprijeđenju fizike koje je postigao otkrićem energetskog kvanta”
1919. Johannes Stark Njemačka “za njegovo otkriće Dopplerovog efekta u anodnim zrakama i za podjelu spektralnih linija u električnim poljima”
1920. Charles Édouard Guillaume Švicarska “za njegove zasluge oko poboljšanja preciznosti mjerenja u fizici kroz njegovo otkriće anomalija u legurama nikla i željeza”
1921. Albert Einstein Njemačka
Švicarska		 “za njegov doprinos teorijskoj fizici, a posebno za otkriće zakona fotoelektričnog efekta”
1922. Niels Bohr Danska “za njegov doprinos u istraživanju strukture atoma i radijacije koja iz njih zrači”
1923. Robert Andrews Millikan SAD “za njegov rad na elementarnom naboju elektriciteta i rad na fotoelektičnom efektu”
1924. Karl Manne Georg Siegbahn Švedska “za otkrića i istraživanje na području spektroskopije X-zraka”
1925. James Franck Njemačka “za njihovo otkriće zakona koji upravljaju utjecajem elektrona na atom”
Gustav Ludwig Hertz Njemačka
1926. Jean Baptiste Perrin Francuska “za rad na diskontinuiranoj strukturi materije, a naročito za otkriće sedimentacijske ravnoteže”
1927. Arthur Holly Compton SAD “za njegovo otkriće efekta nazvanog po njemu”
Charles Thomson Rees Wilson Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovu metodu kojom je omogućio da se tragovi električno nabijenih čestica vide pomoću kondenzacije”
1928. Owen Willans Richardson Ujedinjeno Kraljevstvo “za istraživanje termioničkog fenomena i posebno za otkriće zakona koji nosi njegovo ime”
1929. Louis de Broglie Francuska “za njegovo otkriće valne prirode elektrona”
1930. Čandrasekara Venkata Raman Indija “za njegov rad na raspršenju svjetolsti i za otkriće efekta nazvanog po njemu”
1931. Nije dodijeljena
1932. Werner Heisenberg Njemačka “za stvaranje kvantne mehanike, čija je primjena, inter alia, dovela do otkrića alotropskih modifikacija vodika”
1933. Erwin Schrödinger Austrija “za otkriće novih produktivih formi atomske teorije”
Paul Dirac Ujedinjeno Kraljevstvo
1934. Nije dodijeljena
1935. James Chadwick Ujedinjeno Kraljevstvo “za otkriće neutrona”
1936. Victor Franz Hess Austrija “za otkriće kozmičke radijacije”
Carl David Anderson SAD “za otkriće pozitrona”
1937. Clinton Joseph Davisson SAD “za njihovo eksperimentalno otkriće difrakcije elektrona u kristalima”
George Paget Thomson Ujedinjeno Kraljevstvo
1938. Enrico Fermi Italija “za njegove demonstracije o postojanju novih radioaktivnih elemenata pomoću iradijacije neutrona i za njegovo povezano otkriće nuklearnih reakcija izazvanih sporim neutronima”
1939. Ernest Lawrence SAD “za izum i razvoj ciklotrona i za rezultate dobivene njim, posebno za rezultate s umjetnim radioaktivnim elementima”
1940. Nije dodijeljena
1941. Nije dodijeljena
1942. Nije dodijeljena
1943. Otto Stern SAD “za njegov doprinos u razvoju metode molekularnih zraka i njegovo otkriće magnetskog momenta protona”
1944. Isidor Isaac Rabi SAD “za njegovu metodu snimanja magnetskih svojstava atomske jezgre”
1945. Wolfgang Pauli Austrija “za njegovo otkriće principa isključenja, znanog i kao Paulijev princip”
1946. Percy Williams Bridgman SAD “za izum uređaja koji proizvodi izrazito visok tlak i za otkrića koja je napravio na polju fizike visokog tlaka”
1947. Edward Appleton Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo istraživanje fizike gornje atmosfere, a posebno zbog otkrića tako zvanog Appletonovog sloja”
1948. Patrick Maynard Stuart Blackett Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegov razvoj Wilsonove komore i zbog njegovih otkrića na polju nuklearne fizike i kozmičke radijacije”
1949. Hideki Jukava Japan “za njegovo predviđanje postojanja mezona na temelju teorijskog rada na nuklearnim silama”
1950. Cecil Frank Powell Ujedinjeno Kraljevstvo “za njegovo otkriće fotografske metode proučavanja nuklearnih procesa i njegova otkrića o mezonima koja je napravio pomoću ove metode”
1951. John Douglas Cockcroft Ujedinjeno Kraljevstvo “za njihov rad a transmutaciji atomske jezgre pomoću umjetno akceleriranih atomskih čestica”
Ernest Thomas Sinton Walton Irska
1952. Felix Bloch SAD “za njihov razvoj novih metoda za nuklearno magnetsko mjerenje i za otkrića povezana s time”
Edward Mills Purcell SAD
1953. Frits Zernike Nizozemska “za njegovu demonstraciju fazne kontrastne metode, a posebno zbog njegovog izuma kontrastno faznog mikroskopa”
1954. Max Born Ujedinjeno Kraljevstvo
Njemačka		 “za njegova fundamentalna istraživanja na polju kvantne mehanike, a posebno za njegovu statističku interpretaciju valne funkcije”
Walther Bothe Njemačka “za njegovu metodu slučajnosti i otkrića povezana s njom”
1955. Willis Eugene Lamb SAD “za njegova otkrića vezana uz finu strukturu vodikovog spektra”
Polykarp Kusch SAD “za precizno utvrđivanje magnetskog momenta elektrona”
1956. John Bardeen SAD “za njihov rad na poluvodičima i za njihovo otkriće tranzistora”
Walter Houser Brattain SAD
William Bradford Shockley SAD
1957. Tsung-Dao Lee Kina “za njihovo proučavanje paritetnih zakona koje je dovelo do važnih otkrića vezana uz elementarne čestice”
Chen Ning Yang Kina
1958. Pavel Aleksejevič Čerenkov Ruska Federacija “za njihovo otkriće i interpretaciju Čerenkovljevog zračenja”
Ilja Mihajlovič Frank Ruska Federacija
Igor Jevgenjevič Tamm Ruska Federacija
1959. Owen Chamberlain SAD “za njihovo otkriće antiprotona”
Emilio Gino Segrè Italija
1960. Donald Arthur Glaser SAD “za otkriće komore na mjehuriće”
1961. Robert Hofstadter SAD “za njegov rad na raspršivanju elektrona u atomskoj jezgri i za njegova otkrića o strukturi atomske jezgre koja je postigao pomoću tog rada”
Rudolf Ludwig Mössbauer Njemačka “za njegov rad na apsorpciji rezonancije γ-zračenja i povzenog otkrića efekta koji nosi njegovo ime”
1962. Lev Davidovič Landau Azerbajdžan “za pionirske teorije u istraživanju kondenzirane tvari, posebno tekućeg helija”
1963. Eugene Paul Wigner SAD “za doprinose teoriji atomske jezgre i elementarnih čestica, osobito kroz otkriće i primjenu osnovnih principa simetrije”
Maria Goeppert-Mayer SAD “za otkrića u vezi ljuskastom strukturom nuklearnih jezgara”
J. Hans D. Jensen Njemačka
1964. Nikolaj Genadijevič Basov Ruska Federacija “za fundamentalni rad na polju kvantne elektronike, koji je doveo do izrade oscilatora i pojačala temeljenih na maser-laser principu”
Aleksandar Mihajlovič Prohorov Ruska Federacija
Charles Hard Townes SAD
1965. Richard Phillips Feynman SAD “za njihov fundamentalni rad na polju kvantne elektrodinamike, s dalekosežnim posljedicama za fiziku elementarnih čestica”
Julian Seymour Schwinger SAD
Shin’ichirō Tomonaga Japan
1966. Alfred Kastler Francuska “za otkriće i razvoj optičkih metoda za proučavanje Hertzove rezonancije u atomima”
1967. Hans Albrecht Bethe SAD “za doprinos u teoriji nuklearnih reakcija, posebno za otkrića bitna za razumjevanje stvaranja energije u zvijezdama”
1968. Luis Alvarez SAD “za njegov odlučujući doprinos na polju fizike elementarnih čestica, posebno zbog otkrića velikog broja rezonancijskih stanja, koja su postignuta koristeći njegovu tehniku korištenja vodikove mjehuraste komore i analize podataka”
1969. Murray Gell-Mann SAD “za doprinos i otkrića bitna za klasifikaciju elementarnih čestica i njihovih interakcija”
1970. Hannes Olof Gösta Alfvén Švedska “za njegov fundamentalni rad i otkrića na polju magnetne hidrodinamike s plodnim primjenama u različitim granama fizike plazme”
Louis Eugène Félix Néel Francuska “za njegov fundamentalni rad i otkrića vezana uz antiferomagnetizam i feromagnetizam koja su dovela do važnih primjena u fizici čvrstih tvari”
1971. Dennis Gabor Ujedinjeno Kraljevstvo
Mađarska		 “za njegov izum i razvoj holografske metode”
1972. John Bardeen SAD “za njihovu teoriju supravodljivosti, obično nazivanu BCS-teorija”
Leon Neil Cooper SAD
John Robert Schrieffer SAD
1973. Leo Esaki Japan “za njihova eksperimentalna otkrića vezana fenomen tuneliranja u poluvodičima i supravodičima”
Ivar Giaever SAD
Brian David Josephson Ujedinjeno Kraljevstvo “za teorijsko predviđanje svojstava tuneliranja suprastruja kroz barijeru, konkretno, fenomen koji je danas općepoznat kao Josephsonov učinak”
1974. Martin Ryle Ujedinjeno Kraljevstvo “za njihovo pionirsko istraživanje na polju radio astrofizike: Ryleu za promatranja i izume, posebice za tehniku sinteze aperture, i Hewishu za njegovu odlučujuću ulogu u otkriću pulsara”
Antony Hewish Ujedinjeno Kraljevstvo
1975. Aage Niels Bohr Danska “za otkriće veze između kolektivnog gibanja i gibanja čestica u atomskoj jezgri i razvoj teorije strukture atomske jezgre temeljen na toj vezi”
Ben Roy Mottelson Danska
Leo James Rainwater SAD
1976. Burton Richter SAD “za njihov pionirski rad na otkriću teške elementarne čestice nove vrste”
Samuel Čao Čung Ting SAD
1977. Philip Warren Anderson SAD “za njihov temeljni teorijski doprinos u istraživanjima elektronske strukture magnetskih i neuređenih sistema”
Nevill Francis Mott Ujedinjeno Kraljevstvo
John Hasbrouck Van Vleck SAD
1978. Pjotr Leonidovič Kapica Ruska Federacija “za inovacije i otkrića na prodručju fizike niskih temperatura (supratekućina)”
Arno Allan Penzias SAD “za otkriće pozadinskog mikrovalnog zračenja”
Robert Woodrow Wilson SAD
1979. Sheldon Lee Glashow SAD “za njihov doprinos teoriji unificirane slabe i elektromagnetske interakcije među elementarnim česticama, uključujući, inter alia, predviđanje slabe neutralne struje”
Abdus Salam Pakistan
Steven Weinberg SAD
1980. James Watson Cronin SAD “za otkriće kršenja osnovnih principa simetrije u raspadu neutralnih K-mezona”
Val Logsdon Fitch SAD
1981. Nicolaas Bloembergen SAD “za njihov doprinos razvoju laserske spektroskopije”
Arthur Leonard Schawlow SAD
Kai Manne Börje Siegbahn Švedska “za njegov doprinos razvoju visokorezolucijske elektronske spektroskopije”
1982. Kenneth G. Wilson SAD “za njegovu teoriju za kritične fenomene vezane uz tranzicije faze”
1983. Subramanjan Čandrasekar SAD “za njegova teorijska proučavanja fizikalnih procesa važnih za strukturu i evoluciju zvijezda”
William Alfred Fowler SAD “za njegova teorijska i eksperimentalna proučavanja nuklearnih reakcija važnih za formiranje kemijskih elemenata u svemiru”
1984. Carlo Rubbia Italija “za njihove odlučujuće doprinose velikom projektu komunikatora slabih interakcija, koji je doveo do otkrića W i Z bozona”
Simon van der Meer Nizozemska
1985. Klaus von Klitzing Njemačka “za otkriće kvantiziranog Hallovog efekta”
1986. Ernst Ruska Njemačka “za njegov fundamentalni rad na polju elektronske optike i za dizajniranje prvog elektronskog mikroskopa”
Gerd Binnig Njemačka “za njihov dizajn pretražnog mikroskopa s tuneliranjem”
Heinrich Rohrer Švicarska
1987. Johannes Georg Bednorz Njemačka “za njihov važan prodor u otkriću supravodljivosti u keramičkim materijalima”
Karl Alexander Müller Švicarska
1988. Leon Max Lederman SAD “za metodu neutrino zraka i za demonstraciju duplikatne strukture leptona kroz otkriće mion neutrina”
Melvin Schwartz SAD
Jack Steinberger SAD
1989. Norman Foster Ramsey SAD “za izum metode odvojenih oscilacijskih polja i njezinu primjenu u vodikovom maseru i ostalim atomskim satovima”
Hans Georg Dehmelt SAD “za razvoj ionske zamke”
Wolfgang Paul Njemačka
1990. Jerome I. Friedman SAD “za njihova istraživanja vezana uz duboko neelastično raspršivanje elektrona na protonima i vezanim neutronima, koja su bila od iznimne važnosti za razvoj kvarkovskog modela u fizici čestica”
Henry Way Kendall SAD
Richard E. Taylor Kanada
1991. Pierre-Gilles de Gennes Francuska “za otkriće da metode razvijene za proučavanje fenomena reda u jednostavnim sustavima mogu biti generalizirane na malo kompleksnije forme tvari, kao što su tekući kristali i polimeri”
1992. Georges Charpak Francuska “za izum i razvoj detektora čestica, naročito Višeanodnog proporcionalnog brojača”
1993. Russell Alan Hulse SAD “za otkriće novog tipa pulsara, što je otvorilo nove mogućnosti za proučavanje gravitacije”
Joseph Hooton Taylor, Jr. SAD
1994. Bertram Brockhouse Kanada “za razvoj neutronske spektroskopije” i “za pionirske doprinose razvoju tehnika raspršivaja neutrona za proučavanje kondenzirane tvari”
Clifford Glenwood Shull SAD “ra razvoj tehnike difrakcije neutrona” i “za pionirske doprinose razvoju tehnika raspršivaja neutrona za proučavanje kondenzirane tvari”
1995. Martin Lewis Perl SAD “za otkriće tau leptona” i “za pionirske eksperimentalne doprinose fizici leptona”
Frederick Reines SAD “za otkriće neutrina” i “za pionirske eksperimentalne doprinose fizici leptona”
1996. David Morris Lee SAD “za otkriće superfluidnosti u heliju-3”
Douglas D. Osheroff SAD
Robert Coleman Richardson SAD
1997. Steven Chu SAD “za razvoj metoda za hlađenje i hvatanje atoma laserskim svjetlom”
Claude Cohen-Tannoudji Francuska
William Daniel Phillips SAD
1998. Robert B. Laughlin SAD “za njihovo otkriće nove forme kvantnog fluida sa djelomično nabijenim ekscitacijama”
Horst Ludwig Störmer Njemačka
Daniel Chee Tsui SAD
1999. Gerardus ‘t Hooft Nizozemska “za rasvjetljavanje kvantne strukture slabih električnih interakcija u fizici”
Martinus J. G. Veltman Nizozemska
2000. Žores Ivanovič Alfjorov Ruska Federacija “za razvoj heterostruktura poluvodiča korištenih u elektronici visokoh brzina i optoelektronici”
Herbert Kroemer Njemačka
Jack St. Clair Kilby SAD “za njegovu ulogu u izumu integriranog kruga”
2001. Eric Allin Cornell SAD “za postizanje Bose-Einsteinove kondenzacije u plinovima alkalnih metala i za rane fundamentalne studije o svojstvima kondenzata”
Carl Edwin Wieman SAD
Wolfgang Ketterle Njemačka
2002. Raymond Davis, ml. SAD “za pionirske doprinose astrofizici, posebice u detekciji kozmičkih neutrina”
Masatoši Košiba Japan
Riccardo Giacconi SAD “za pionirske doprinose astrofizici koji su doveli do otkrića izvora kozmičkih X-zraka”
2003. Aleksej Aleksejevič Abrikosov Ruska Federacija
SAD		 “za pionirski doprinos teoriji supravodiča i superfluida”
Vitalij Lazarevič Ginzburg Ruska Federacija
Anthony James Leggett Ujedinjeno Kraljevstvo
SAD
2004. David J. Gross SAD “za otkriće asimptotske slobode u teoriji jakih interakcija”
Hugh David Politzer SAD
Frank Wilczek SAD
2005. Roy J. Glauber SAD “za njegov doprinos kvantnoj teoriji optičke koherencije”
John L. Hall SAD “za njihov doprinos razvoju laserske spektroskopije, oključujući i optički frekventni češalj technique”
Theodor W. Hänsch Njemačka
2006. John C. Mather SAD “za njihovo otkriće oblika crnog tijela i antisotropije kozmičkog mikrovalnog pozadinskog zračenja”
George F. Smoot SAD
2007. Albert Fert Francuska “za otkriće gigantskog magnetnog otpora”
Peter Grünberg Njemačka
2008. Makoto Kobajaši Japan “za otkriće izvora razbijene simetrije koja predviđa postojanje najmanje tri obitelji kvarka u prirodi”
Tošihide Maskava Japan
Joičiro Nambu SAD “za otkriće mehanizma spontanog razbijanja simetrije u subatomskoj fizici”
2009. Charles K. Kao Hong Kong
Ujedinjeno Kraljevstvo
SAD		 “za otkriće na području brzog prijenosa podataka optičkim vlaknima”
Willard S. Boyle Kanada
SAD		 “za razvoj čipova osjetljivih na svjetlo koji se nalaze u digitalnim kamerama”
George E. Smith SAD
2010. Andre Geim Ruska Federacija
Nizozemska		 “za revolucionarna otkriće svojstvava alotropske modifikacije ugljika grafena”
Konstantin Novoselov Ruska Federacija
Ujedinjeno Kraljevstvo
2011. Saul Perlmutter SAD “za otkriće ubrzane ekspanzije svemira kroz opažanja udaljenih supernova”
Brian P. Schmidt Australija
SAD
Adam G. Riess SAD
2012. Serge Haroche Francuska ” za revolucionarne eksperimentalne metode koji su omogućili direktnu manipulaciju kvantnim sistemima.”
David Jeffrey Wineland SAD
2013. François Englert Belgija “za teorijsko otkrivanje mehanizma, koji doprinosi našem razumijevanju podrijetla mase subatomskih čestica i koje je nedavno potvrđeno pronalaskom te predviđene fundamentalne čestice, od strane ATLAS i CMS eksperimenata u CERN-ovom Velikom hadronskom sudarivaču”
Peter Higgs Ujedinjeno Kraljevstvo
2014. Isamu Akasaki Japan “za otkriće učinkovitih plavosvjetlećih-emitirajućih dioda što je omogućilo svjetlije i energetski štedeće bijele izvore svjetlosti
Hiroshi Amano Japan
Shuji Nakamura Japan
SAD
2015. Takaaki Kajita Japan “za otkriće oscilacija okusa neutrina, koje je potvrdilo da neutrini imaju masu”
Arthur Bruce McDonald Kanada
2016. David J. Thouless Ujedinjeno Kraljevstvo “za teorijska otkrića topoloških faznih prijelaza i topoloških faza materije 
F. Duncan M. Haldane Ujedinjeno Kraljevstvo
J. Michael Kosterlitz Ujedinjeno Kraljevstvo