U planetarnoj astronomiji i astrobiologiji, hipoteza o rijetkim zemljama tvrdi da je za pojavu složenog višećelijskog života na Zemlji (i, nakon toga, inteligencije) potrebna nevjerovatna
Category: Moderna fizika
Nobelova nagrada za fiziku 2020. godine dodijeljena za crne rupe
Nobelova nagrada za fiziku 2020. podijeljena je, polovina dodijeljena Rogeru Penroseu “za otkriće da je stvaranje crne rupe snažno predviđanje opće teorije relativnosti”, a druga
Šta je to materija neutronijum?
Neutronijum (ponekad skraćen do neutrijuma, koji se naziva i neutrit) je hipotetička supstanca sastavljena isključivo od neutrona. Riječ je izumio naučnik Andreas von Antropoff 1926.
Fizičari su možda dokazali postojanje aksiona
Tim fizičara napravio je ono što bi moglo biti prvo otkrivanje aksiona. Aksioni su nepotvrđene, hipotetičke ultralagane čestice izvan standardnog modela fizike čestica, koji opisuje
Šta su elementarne čestice i koliko ih ima?
Elementarna čestica je subatomska čestica i odlikuje se najvećim stupenom elementarnosti. Temeljnost novootkrivenih subatomskih čestica ovisi o tom imaju li strukturu, mogu li se sastaviti od već postojećih
Šta tačno znači Einsteinova najpoznatija jednačina na svijetu E = mc^2?
To je najpoznatija svjetska jednadžba, ali što ona zapravo znači? “Energija je jednaka masa puta brzina svjetlosti na kvadrat.” Na najosnovnijoj razini jednadžba kaže da
U Svemiru se skoro sve rotira, a jedan od uzroka za to je i misteriozna tamna materija
Pogledajte kroz Univerzum i vidjet ćete da se gotovo sve rotira. Zemlja se okreće na svojoj osi dok kruži oko Sunca. A i Sunce se
Da li je relativnost rješenje kvantnih zagonetki?
Od svojih početaka kvantna mehanika nije prestala da nas zadivljava svojom osobenošću, tako da ju je teško razumjeti. Zašto jedna čestica izgleda kao da prolazi
Astronomi: Nešto iskrivljava cijelu našu galaksiju
Astronomi već godinama znaju da se rubovi Mliječnog Puta vijugaju, mreškaju i pometaju poput posude sa želeom – ali nitko nije znao zašto. Međutim, prema
Dvije suprotne verzije stvarnosti mogu istovremeno postojati, pokazuje kvantni eksperiment
Dvije verzije stvarnosti mogu postojati istodobno, barem u kvantnom svijetu, prema novom istraživanju. Naučnici su sproveli testove kako bi pokazali teorijsko pitanje fizike prvo postavljeno
Grafenovo pojačalo otključava skrivene frekvencije u elektromagnetskom spektru
Teraherc valovi (THz) sjede između mikrotalasa i infracrvenog svjetla u frekvencijskom spektru, ali zbog svoje male energije, naučnici nisu uspjeli iskoristiti njihov potencijal. Konfuzija je
Naučnici su otkrili neobjašnjivi radio signal iz svemira koji se ponavlja svakih 16 dana
Naučnici su prvi put otkrili radio signal iz svemira koji se ponavlja u pravilnim intervalima. Serija “brzih radio-eksplozija” – kratkotrajnih impulsa radio talasa koji dolaze
Istraživači su ostvarili kvantno pamćenje u objektima udaljenim više od 50 km
Dok kvantni računari mogu raditi zanimljive stvari bez namjenske memorije, memorija bi pružila veliku fleksibilnost u pogledu vrsta algoritama koje bi mogli pokrenuti i kako
Istraživači su napravili akcelerator čestica koji može stati u čip
Naučnici su prvi put stvorili silikonski čip koji može ubrzati elektrone – iako s djelićem brzine najmasivnijih akceleratora – koristeći infracrveni laser. Na brežuljku iznad
Elektroni i kvarkovi možda mogu iskusiti svijest? – filozof Philip Goff
Jedini razlog zašto ljudi znaju za postojanje svijesti – fenomen subjektivnih osjećaja i iskustava – je zato što imamo osjećaja i iskustva. Ali uprkos stoljećima
Može li hipoteza da gravitoni imaju masu riješiti ‘nemoguću’ zagonetku tamne energije? – prof. Claudia de Rham
Kozmolozi ne ulaze u svoju profesiju kako bi rešili jednostavna pitanja, ali postoji jedan paradoks koji je dostigao zapanjujuće razmjere. Od velikog praska svemir se
Znate li odakle dolazi većina mase u Univerzumu?
Obično se kaže da su nukleoni načinjeni od tri kvarka, ali iznenađuje činjenica da masa tri kvarka u nukleonima čini tek oko jedan do dva
Postoje sve veći dokazi da je svemir povezan džinovskim strukturama
Mliječni put, galaksija u kojoj živimo, jedna je od stotina milijardi galaksija koje su raštrkane svemirom. Njihova raznolikost je zapanjujuća: spirale, prstenaste galaksije u obliku
Univerzum bi mogao biti okrugao – i to bi bila loša vijest za fizičare
Naučnici koji su analizirali podatke, trebali bi uzeti u obzir da bi naš svemir mogao biti okrugao, a ne ravan. Ovo bi kako se bjašnjava
Dobitnik Nobelove nagrade za fiziku koji je otkrio prvu egzoplanetu kaže da ljudi NIKADA neće migrirati u svijet izvan našeg solarnog sistema, nazivajući ideju ‘potpuno ludom’
Dok mnogi naučnici traže egzoplanete koje bi mogle biti naseljene, jedan stručnjak smatra da je ideja ‘potpuno luda’. Švicarski nobelovac Michael Mayor rekao je da
Nobelova nagrada za fiziku za 2019. godinu je dodjeljena za istraživanje evolucije Svemira i egzoplaneta
Kraljevska švedska akademija nauka odlučila je dodijeliti Nobelovu nagradu za fiziku 2019. godine „Za doprinos našem razumevanju evolucije svemira i Zemljine lokacije u kosmosu“ sa
Zašto bi Googleov kvantni računarski ‘proboj’ mogao promijeniti sve
Ako je vjerovati procurjelom Google istraživačkom radu, revolucionarni novi oblik računala upravo je izvršio proračun koji je prethodno bio nemoguć čak i na najmoćnijim modernim
Čak i fizičari ne razumiju kvantnu mehaniku? – Sean Carroll
Još gore, izgleda da ne žele da ju razumiju. “Mislim da sa sigurnošću mogu reći da niko zapravo ne razumije kvantnu mehaniku”, primijetio je fizičar
Otkriveno kontraintuitivno svojstvo fizike otkriveno je u živim organizmima
Još od kraja 19. stoljeća, fizičari su znali za kontraintuitivno svojstvo nekih električnih krugova koje nazivamo negativnim otporom. Povećanje napona u krugu obično uzrokuje i
Naučnici su otkrili način da vide iza zidova?
Zajedno s letenjem i nevidljivošću, visoko na listi želja svakog djeteta je mogućnost da se vidi kroz zidine ili oko zidova ili drugih vizuelnih prepreka.
Naš mjesec će možda jednog dana postati mala planeta
Nova studija sugeriše da se mjeseci egzoplaneta gasnih giganata mogu odvojiti u svoje orbite, nazvane “ploonets”. Planeta + mjesec = ploonet. Kako se gasni divovi
Zbogom Aberacija: Fizičar je rješio optički problem star 2000 godina
Vidite, sočiva su napravljena od sfernih površina. Problem nastaje kada svjetlosne zrake idu izvan centra leće ili udaraju pod uglom i ne mogu biti fokusirane
Kako razumjeti Svemir kada ste zaglavljeni u njemu? – interviju sa fizičarom Lee Smolinom
Univerzum je vrsta nemogućeg objekta. Ima unutrašnjost, ali ne i spoljašnjost; To je jednostrani novčić. Ova Möbiusova arhitektura predstavlja jedinstven izazov za kosmologe, koji se
Ovo je prva fotografija crne rupe ikad napravljena
U aprilu 2017, naučnici su koristili globalnu mrežu teleskopa da vide i uhvate prvu sliku crne rupe, navodi se u saopštenju istraživača u Nacionalnoj naučnoj
Šta su naučni članci, zašto su bitni i kako ih pisati?
Naučni radovi služe za dijeljenje vlastitog izvornog istraživačkog rada s drugim naučnicima ili za pregled istraživanja provedenog od strane drugih. Kao takvi, oni su kritični
Neki fizičari počinju sumnjati u fizičku stvarnost
Provokativni novi članak u “Scientific American” promovira ideju da ono što je fundamentalno realno u svemiru – njegova stvarna, bazna realnost – nisu kvarkovi, polja
Kako vještačka inteligencija mijenja nauku
Najnoviji AI algoritmi istražuju evoluciju galaksija, izračunavaju funkcije kvantnih valova, otkrivaju nova hemijska jedinjenja i još mnogo toga. Postoji li nešto što naučnici rade, a
Zvuk se može prenositi malim česticama s negativnom gravitacijom
Dugo se smatralo da su bez mase, novo istraživanje pokazuje da zvučni talasi imaju masu. Važno ažuriranjeKonvencionalna mudrost u fizici nalaže da su zvučni talasi
Elektronski “životni vijek” je najmanje pet kvintiliona puta starost svemira
Osnovna fizika sugerira da su elektroni u biti besmrtni. Fascinantan eksperiment nedavno nije uspio zbaciti ovu temeljnu pretpostavku. Ali napor je proizveo revidirani minimalni životni
Pitanja u kvantnom računanju – kako pomicati elektrone sa svjetlom
Elektronika se oslanja na kretanje negativno nabijenih elektrona. Fizičari nastoje da shvate sile koje pokreću ove čestice, sa ciljem da iskoriste njihovu moć u novim
Nova teorija ilustruje razvoj univerzuma može biti drugačiji nego što smo mislili
Historija univerzuma je zasnovana na ideji da je, u poređenju sa današnjim, svemir bio topliji i simetričniji u svojoj ranoj fazi. Naučnici su mislili da
Pogledajte kako izgleda Ultima Thule, sa prve fotografije koju je letjelica Novi horizonti snimila
Izvor: http://www.klix.ba/clanak/190102009
Odbrana stvarnosti vremena – Tim Maudlin
Čini se da fizičari i filozofi ne vole ništa više od toga da nam kažu da je sve što smo mislili o svijetu pogrešno. Oni
Kako otkriće “Božje čestice” može značiti kraj fizike čestica – Sabine Hossenfelder
Veliki hadronski sudarač (LHC) nedavno je završio svoj drugi eksperiment. On sada prolazi kroz planiranu nadogradnju na nešto višu energiju, na kojoj će se prikupljati
NOVA TEORIJA: SVEMIR JE BALON, NAPUHAN TAMNOM ENERGIJOM
Nova teorija ima objašnjenje ne samo za širenje Univerzuma i dodatne dimenzije, već i za teoriju struna i tamnu energiju. Prema novom modelu, predloženom u
Voyager 2 ulazi u međuzvjezdani prostor
Po drugi put u historiji, objekat izrađen od čovjeka stigao je do prostora između zvjezda. NASA-ova Voyager 2 sonda je sada izašla iz heliosfere –
Misterija tamne materije rješena? Naučnici iz Oxford univerziteta možda su odgovorili na jedno od najvećih pitanja univerzuma
Naučnici su možda rješili misteriju tamne materije i tamne energije, jednog od najtiražnijih i uznemiravajućih dijelova čitavog univerzuma. Rješenje je možda bilo potpuno jednostavno: astrofizičari
Nova misija NASA-a upravo je sletjela – i mogla bi otkriti zašto je Zemlja pogodna za život, ali crvena planeta nije
Istraživači od NASA – e proslavili su uspješno sletanje nove sonde na Mars. Misija od oko 830 miliona dolara nazvana je InSight-short za “Istraživanje unutrašnjih
Istraživači su napravili ‘AI fizičara’ koji može izvesti fizičke zakone u imaginarnim Univerzumima
Naučiti AI kako kombinovati manje modele za razumjevanje složenih situacija je bio glavni kamen spoticanja za istraživanje mašinskog učenja. Dva istraživača iz MIT-a su stvorili
Kilogram, amper, kelvin i mol su redefinisani: Međunarodni sistem jedinica obnovljen je historijskim glasanjem
Međunarodni prototip kilograma (IPK) održan je u podzemnom trezoru Međunarodnog biroa za težine i mjere (BIPM), koji se nalazi u Sevresu, u blizini Pariza. Nakon
Sadašnja faza stagnacije u fizici nije normalna. – Sabine Hossenfelder
“Ništa se ne kreće u temeljima fizike. Jedan eksperiment nakon drugog vraća nulte rezultate: Nema novih čestica, nema novih dimenzija, nema novih simetrija. Naravno, postoje
Kinesko “vještačko Sunce” je sada dovoljno za nuklearnu fuziju
U utorak je tim iz kineskog Instituta za fiziku Hefei najavio da će njegov eksperimentalni napredni superprevodni tokamak (EAST) reaktor – “vještačko Sunce” dizajniran da
Da li je prostor-vrijeme fundamentalno i kakve veze ima sa temperaturom? – fizičar Brian Greene
“Opšte razumijevanje u naučnoj zajednici je da su prostor i vrijeme fundamentalni (Kad kažemo da je nešto fundamentalno u fizici, onda mislimo da je ono
Rusija kaže da će pobijediti Elon Muska i “old tech” SpaceX-a sa svojom nuklearnom raketom
Elon Musk i SpaceX neće voditi raketnu trku za ponovno korišćenje, bar ne ako Rusija ima šta da kaže o tome. Ruski istraživački centar Keldysh
Šta je to Einsteinova kosmološka konstanta?
U kosmologiji, kosmološka konstanta (obično označena velikim grčkim slovom lambda: Λ) je energetska gustina prostora ili vakuumska energija koja se javlja u poljima Albert Einsteinove
